Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εκπαίδευση και οι Ενέργειες της Ελλάδας (2000-2008)

Από την αρχή της δεκαετίας του 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο να καταστεί “η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης ανά την υφήλιο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και με μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή”. Υπό αυτήν την προοπτική αναγνωρίστηκε ότι η εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης παγκοσμίως, την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την πλήρη προσωπική ολοκλήρωση των πολιτών. Η ανάληψη δράσεων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, όπως η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων εκπαίδευσης, η διευκόλυνση της πρόσβασης για όλους στα συστήματα εκπαίδευσης και το άνοιγμα των συστημάτων εκπαίδευσης στον κόσμο, προσδιορίζει νέους χώρους για κοινές δράσεις σ ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας διαπιστώνεται μια τάση εναρμόνισης της εκπαιδευτικής πραγματικότητας της Ελλάδας σε μια κοινή πορεία με εκείνη των υπολοίπων κρατών -μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια, η εφαρμογή κοινής πολιτικής για την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι εύκολο εγχείρημα, δεδομένου ότι η εκπαιδευτική πολιτική κάθε κράτους της Ένωσης αποτελεί αρμοδιότητα εθνική και κάθε κράτος δίνει διαφορετική βαρύτητα σε κάθε θέμα ανάλογα με τις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Η φιλοσοφία, όμως, της Διά Βίου Μάθησης οδηγεί σε ενέργειες (προγράμματα και δράσεις) που επηρεάζουν τις εθνικές εκπαιδευτικές πολιτικές σε διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης (σχολική, ανώτερη και ανώτατη πανεπιστημιακή) αλλά και στους οργανισμούς νεολαίας και τον ενήλικο πληθυσμό. Η προώθηση και υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων από τα κράτη-μέλη συνδέεται και με τη δυνατότητα άντλησης παροχών και κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω των οποίων τα κράτη-μέλη υλοποιούν παράλληλα και εθνικούς εκπαιδευτικούς στόχους.
Το κρίσιμο διακύβευμα που καλείται να διαχειριστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και κάθε κράτος-μέλος αφορά τον τρόπο που θα χρησιμοποιηθούν η γνώση (γνωστικές πληροφορίες μονομερώς χρηστικές άμεσα συνδεδεμένες με την προσφορά και τη ζήτηση στην αγορά εργασίας;) και η τεχνολογία για την προαγωγή της ανθρώπινης κοινωνίας με αξιοπρέπεια και σεβασμό στις πανανθρώπινες αξίες και στην πολιτιστική διαφορετικότητα.