Παιδαγωγία και Διαφωτισμός στο “Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών” του Ρήγα Βελεστινλή

Στο “Σχολείον” του Ρήγα η παιδευτική του προσπάθεια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, όπως και ο ίδιος εξάλλου την αποκαλεί στον πρόλογό του, ως “επανορθωτική” της ηθικής των ανθρώπων και της κοινωνίας του 18ου αιώνα, σύμφωνα με τα πρότυπα της ευρωπαΪκής εμπειρίας. Η ανάλυση του έργου οδηγεί σε ένα χώρο δράσης κοινωνικών και παιδαγωγικών προσανατολισμών με κύριο περιεχόμενο τη δυνατότητα της κοινωνικής ανέλιξης του ατόμου, μέσα από την εργασία, τη μόρφωση και το γάμο. Με το έργο αυτό ο Ρήγας απευθύνεται στην πιο ευαίσθητη και ευσυγκίνητη περίοδο της ζωής του ανθρώπου, “εις την νεανικήν ηλικίαν”. Παράλληλα, επιδιώκει να διαμορφώσει συμπεριφορές που παραπέμπουν σε μια μεθοδολογία ευθέως αντίστροφη προς την παραγόμενη “μαγική” σκέψη από άλλους κοινωνικούς μηχανισμούς, και ουσιαστικά να αποδεσμεύσει τον άνθρωπο από κοινωνικές προκαταλήψεις και μεταφυσικές κατασκευές. Το έργο, ενταγμένο στο πλαίσιο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, στρέφεται από τη νοησιαρχία στην πράξη, διαμορφώνοντας ένα νέο πρότυπο στην ελληνική σκέψη: το ρεύμα της αμφισβήτησης.