Για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες

Το βιβλίο ως εργαλείο σκέψης

Δύο βιβλία που αναφέρονται στο βιβλίο ως εργαλείο σκέψης, προϊόν πολιτισμού και τρόπο ψυχαγωγίας είναι ο τόμος με κείμενα πολιτικής βιβλίου «Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία» (επιμέλεια: Γιώργος Δαρδανός), αλλά και η συλλογή μελετημάτων του Κυριάκου Ντελόπουλου με τίτλο «Για τις σχολικές βιβλιοθήκες», τα οποία κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα από τις εκδόσεις «Gutenberg».

Με σαφή κατεύθυνση και στόχους, τα δύο βιβλία θέτουν επί τάπητος το ζήτημα της συγκεκριμένης-συστηματικής πολιτικής βιβλίου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Τόσο κατά τους ειδικούς αρθρογράφους, τα κείμενα των οποίων συγκεντρώνονται στον πρώτο τόμο, όσο και κατά τον Κ. Ντελόπουλο, οι απαιτούμενες λύσεις στα εκδοτικά, συγγραφικά, αναγνωστικά ζητήματα, που χρονίζουν και παγιώνονται, άπτονται των ευεργετικών συνεπειών από τη λειτουργία, την ενίσχυση, τη διεύρυνση των βιβλιοθηκών ανά την επικράτεια.

Πηγή κοινωνικής ευδοκίμησης και «σκυτάλη» πνευματικής ανάπτυξης, η βιβλιοθήκη οφείλει να είναι δεδομένος ιστός σε επίπεδο σχολικής, τοπικής, περιφερειακής και εθνικής εμβέλειας. Αντιθέτως, στη συντριπτική πλειονότητά τους οι λειτουργούσες ελληνικές βιβλιοθήκες μοιάζουν με μουσείο ή μαυσωλείο. Ειδικά, όσον αφορά το δίκτυο των σχολικών βιβλιοθηκών, οι αποφοιτήσαντες από Γυμνάσια και Λύκεια δεν έχουν μπει ποτέ σε κάποια βιβλιοθήκη (διότι υπολειτουργεί είτε είναι ανύπαρκτη) και αγνοούν παντελώς τον πληροφοριακό, μορφωτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα της.

Με αυτή την αφορμή, στο προλογικό του σημείωμα ο Γ. Δαρδανός τοποθετεί το φαινόμενο στις αιχμηρές διαστάσεις του: συγγραφείς, εκδοτικές επιχειρήσεις, βιβλιοπωλεία, εκπαιδευτικό σύστημα, ρόλος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, εισαγωγή τεχνογνωσίας και συνεργασίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Με τη σημερινή κατάσταση», σημειώνει πυρετικά, «χωρίς βιβλιοθήκες στα σχολεία μας, ο κάθε εκδότης που αποφασίζει να δώσει στην αγορά ένα “καλό” βιβλίο τιμωρείται και ο κάθε βιβλιοπώλης που θα θελήσει να παραγγείλει βιβλίο εκτός λίστας των ευπωλήτων τιμωρείται επίσης. Και φυσικά τιμωρείται και ο πολίτης, αυτός που η Πολιτεία ποτέ δεν θέλησε να τον μάθει να επιλέγει, να τον κάνει αυτό που λέμε αναγνώστη…».

«Κέντρα δράσης οι βιβλιοθήκες»

Εξίσου σημαντική αποφαίνεται η πρόταση αναλυτικών τακτικών προσέγγισης της λειτουργίας σχολικών βιβλιοθηκών από τον Κ. Ντελόπουλο. Βάσει της εμπειρίας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, «η παραδοσιακή μορφή των βιβλιοθηκών μεταβλήθηκε. Εγιναν κέντρα δράσης», ενώ συνακόλουθα «…με τη διασύνδεση της βιβλιοθήκης και τη διεύρυνση του σχολικού προγράμματος, η ζωή του σχολείου πήρε άλλη μορφή και η βιβλιοθήκη άλλη ζωή με σοβαρές ευθύνες». Ως εκ τούτου, εξετάζεται η σχολική βιβλιοθήκη ως αγωγός παιδείας και αρωγός της σχολικής πράξης, η οργάνωση της επιλογής βιβλίων για μια σχολική βιβλιοθήκη, ο συνολικός προβληματισμός και οι επιλογές της πολιτείας μέχρι σήμερα.

Συμπερασματικά, οι δύο εκδόσεις συνεισφέρουν στον διάλογο, υπαινίσσονται κατευθύνσεις και λύσεις, επικεντρώνουν στις προθέσεις του εκδοτικού κόσμου για ένα ζήτημα που η Πολιτεία οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη ως προγραμματισμένη κι αταλάντευτη πολιτική. Φυσικά, δεν αρκεί τούτο. Θ’ απομείνει, ειδάλλως, η σαρδόνεια ανάγνωση του Βασιλικού Διατάγματος (επί Οθωνος, 1835) να μας θυμίζει ότι το ελληνικό κράτος αποφασίζει και διατάσσει «εις έκαστον των δημοσίων σχολείων θέλει συστηθή βιβλιοθήκη προς χρήσιν των διδασκόντων και των διδασκομένων. Αι βιβλιοθήκαι αύται θέλουν διευθύνεσθαι προσωρινώς από τους ανήκοντας γυμνασιάρχας και σχολάρχας…».

ΤΟ ΡΑΔΙΟ «Ε» ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΠΑΛΙ ΑΥΡΙΟ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 06/07/2005