Ένα νήμα πραγματικά φαίνεται να συνδέει τη σχολική πορεία των παιδιών από τις φτωχογειτονιές του περάματος και του Κερατσινίου, των Λιοσίων και της Αγίας Βαρβάρας, με χιλιάδες μαθητές της Ευρυτανίας, των Κυκλάδων, της αγροτικής Ηλείας, της υπαίθρου των Τρικάλων και των Χανίων, του Ρεθύμνου, της Ξάνθης και της Ροδόπης, των χωριών της Λέσβου και της Λακωνίας, που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στα ποσοστά των παιδιών που αποτυγχάνουν μαζικά και εγκαταλείπουν νωρίς το σχολείο. Παράλληλα ένα νήμα συνδέει τα χιλιάδες τσιγγανόπουλα που είτε δεν πηγαίνουν καθόλου σχολείο είτε το εγκαταλείπουν πολύ γρήγορα με τα παιδιά των Ποντίων προσφύγων από την πρώην ΕΣΣΔ ή την Αλβανία με τα παιδιά των άλλων κατατρεγμένων αλλοδαπών καθώς και με τα παιδιά της μειονότητας της Θράκης. Μάλιστα, πολλά απ’ αυτά τα παιδιά δεν καταγράφονται σε καμία στατιστική κατηγορία! Ιδού, λοιπόν, το τελευταίο στάδιο του αποκλεισμού: το να έχει κανείς εξαφανιστεί από το εκπαιδευτικό τοπίο σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην είναι πλέον ορατός! Την ίδια στιγμή, μαζί με την αύξηση της εξαθλίωσης και της ενδυνάμωσης των πάσης φύσεως αποκλεισμών, άμεσο αποτέλεσμα της εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αυξάνονται οι κατ’ ευφημισμόν επονομαζόμενες “αντισταθμιστικές” πολιτικές, που, κινούμενες μέσα στην ίδια νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία και εμβαπτισμένες στην κολυμβήθρα της ενιαίας σκέψης, διατείνονται ότι έρχονται να λύσουν τα προβλήματα που δεν θα υπήρχαν οι οι ίδιες αυτές πολιτικές δεν εφαρμόζονταν.
Πρόλογος
Η “πολιτισμική διαφορά”: Μοντέλα για την ερμηνεία και την εκπαιδευτική διαχείρισή της
Η “παράκαμψη” του σχολείου
Η εκπαίδευση των τσιγγάνων
Η εκπαίδευση των παλιννοστούντων και αλλοδαπών στη χώρα μας
Η εκπαίδευση της μειονότητας της Θράκης
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφικός οδηγός
Συμπλήρωμα βιβλιογραφικού οδηγού 1999-2005