Μετά τον Εθελοντή του Jack Fairweather, κυκλοφόρησε Η αυλή του Χίτλερ, το δεύτερο βιβλίο της σειράς GUTENBERG/ΙΣΤΟΡΙΑ. Συζητήθηκε, σχολιάστηκε και αγαπήθηκε όσο λίγα βιβλία σύγχρονης ιστορίας.
Σας παρουσιάζουμε κάποιες από τις κριτικές που έγραψαν για το βιβλίο η Τίνα Μανδηλαρά στη LIFO, ο Πέτρος Τατσόπουλος στα ΝΕΑ, ο Μάρκος Καρασαρίνης στο Βήμα, ο Νικόλας Ζώης στην Καθημερινή, ο Κώστας Θ. Καλφόπουλος στο The Books’ Journal και ο Διονύσης Μουσμούτης στο περιοδικό Ιστορία Εικονογραφημένη.
Έγραψαν για την “Αυλή του Χίτλερ”
Η ιστορικός φροντίζει να ρίξει άπλετο φως σε όλες τις φάσεις της πολιτικής και εγκληματικής δράσης του Χίτλερ, εξηγώντας αναλυτικά πώς σχημάτισε τον στενό του κύκλο, ο οποίος δεν ήταν ποτέ ομοιογενής, καθώς οι «αυλικοί» ανταγωνίζονταν ποιος θα είχε περισσότερη εύνοια από τον αρχηγό, ενώ φέρνει στο φως ντοκουμέντα όχι μόνο για τα εγκλήματα αλλά και για τις αδιανόητες οικονομικές ατασθαλίες, τα παιχνίδια και τις εξαρτήσεις ανθρώπων που δεν καθορίζονταν τόσο από τα ιδεώδη της ανώτερης, καθαρής φυλής όσο από τα προσωπικά τους συμφέροντα. […] Η ειλικρινής απέχθειά της για το χιτλερικό περιβάλλον τη βοήθησε να απομυθοποιήσει τις πλέον προβεβλημένες πτυχές του Φύρερ, όπως το ότι ήταν ένας μοναχικός λύκος που αποφάσιζε και δρούσε μόνος του, κόντρα σε όλους. Αντίθετα, η Γκέρτεμακερ τον εμφανίζει ως ανασφαλή, προβληματικό στη σχέση του με τις γυναίκες, ζηλόφθονο και ανταγωνιστικό έναντι των μορφωμένων, ενίοτε φοβικό ακόμα και πληκτικό για τους πλέον οικείους του, οι οποίοι προσποιούνταν ότι γοητεύονταν από αυτόν.
Τι ριζικά διαφορετικό λοιπόν μπορεί να κομίζει η μελέτη της γερμανίδας ιστορικού Χάικε Γκερτεμάκερ; Μιαν ελαφρά μετατόπιση του βλέμματός μας, της οπτικής μας γωνίας – αρκετή, ωστόσο, για να περιλούσει τα πάντα με ένα νέο φως· όχι πάλι από τον περίγυρο προς τον Χίτλερ, αλλά από τον Χίτλερ προς τον περίγυρο – κι επιπλέον: στη διαδραστική σχέση Χίτλερ-περίγυρου. Μέχρι σήμερα, είτε αντιμετώπιζαν οι ιστορικοί τον Αδόλφο ως μανιακό τσαρλατάνο είτε ως σκοτεινή ιδιοφυΐα, προτιμούσαν να τον εξετάζουν «εν κενώ», μέσα στον δοκιμαστικό σωλήνα, χωρίς αληθινή αλληλεπίδραση, ούτε καν στοιχειώδη επικοινωνία με το περιβάλλον του. Ο Χίτλερ «σαγήνευε» τους αυλικούς του ή τους «εξαπατούσε» – αποκλείεται πάντως να επηρεαζόταν από αυτούς ή, πόσω μάλλον, να ήταν δέσμιος μιας εικόνας για τον εαυτό του που του είχαν υποβάλει οι ίδιοι οι αυλικοί του. Αυτός είναι και ο ζωτικός μύθος που επιχειρεί η Γκερτεμάκερ να κονιορτοποιήσει.
Γύρω από τον Φύρερ σχηματίστηκε ένας επιλεκτικός κύκλος ευνοούμενων, ο οποίος γνώρισε αυξομειώσεις μέχρι το 1945 λειτουργώντας ως οιονεί οικογενειακός περίγυρος αλλά και ως εξέδρα φανατικών οπαδών και αντηχείο των νεφελωδών ιδεών του. Κομματικά στελέχη, υπασπιστές, φίλοι και οι σύζυγοί τους συνιστούσαν αυτή την ετερόκλητη ομάδα που η Χάικε Γκερτεμάκερ αποκαλεί «η αυλή του Χίτλερ». […] Η εκτεταμένη έρευνά της συνιστά συμπαγή και συγκροτημένη αφήγηση, πολύτιμη ψηφίδα στην ιστορία της ναζιστικής Γερμανίας.
Έχοντας διερευνήσει σε βάθος τα αρχεία της χώρας της, η Γερμανίδα ιστορικός αποδομεί τον μύθο του μοναχικού Χίτλερ, περιγράφοντας έναν άνθρωπο ανασφαλή, ο οποίος από πολύ νωρίς φρόντισε να έχει δίπλα του ανθρώπους που βελτίωναν την εικόνα του και του εξασφάλιζαν συμμαχίες, ακόμα κι αν οι ίδιοι τον θεωρούσαν βαρετό: ο αρχιτέκτονας και μετέπειτα υπουργός Εξοπλισμών Άλμπερτ Σπέερ, αναφέρει ότι τον έπαιρνε ο ύπνος στους ατελείωτους μονολόγους που ο Χίτλερ εκφωνούσε στην πολυτελή κατοικία του στο Μπέργκχοφ, πριν από τον πόλεμο.
Κώστας Θ. Καλφόπουλος, The Books’ Journal
Η Αυλή του Χίτλερ είναι ένα εξαιρετικό και, συνάμα, συναρπαστικό ανάγνωσμα, που ανασυνθέτει με πιστότητα, αλλά και με τη δέουσα ιστορική ακρίβεια, όχι μόνο το κοινωνικό περιβάλλον του «Οδηγού» (Führer) της «φαιάς πανούκλας», αλλά και τον ρόλο που έπαιξαν οι στενοί συνεργάτες και προσωπικοί του φίλοι στο σχηματισμό μιας «αυλής», που ασκούσε «κοινωνική και πολιτική λειτουργία» ήδη από τα πρώτα χρόνια της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία. Επρόκειτο για ανθρώπους τυφλά πιστούς σ’ ένα «κοινό πεπρωμένο»: του τρόμου και του ολέθρου.
Διονύσης Ν. Μουσμούτης, Ιστορία Εικονογραφημένη
Η ιστορικός Χάικε Γκερτεμάκερ καταρρίπτοντας τον μύθο του μοναχικού Χίτλερ δίνει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα, όπως στο πώς κυλούσε πραγματικά η ζωή με τον Χίτλερ, ή ακόμα τα οφέλη που αντλούσαν οι έμπιστοί του από τον στενό δεσμό με τον πανίσχυρο δικτάτορα. Μέσα από αναξιοποίητο έως τώρα πρωτογενές υλικό, το οποίο εκτός από φωτογραφίες περιλαμβάνει προφορικές και γραπτές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών προσπαθεί να διευκρινίσει τι γνώριζαν τα μέλη του προσωπικού επιτελείου και ο στενός κοινωνικός κύκλος του Χίτλερ για τις πολεμικές προθέσεις και τις βλέψεις του. Τι γνώριζαν για την πολιτική κατατρομοκράτησης που εξασκούσε. Για την πιθανή εγκληματική εμπλοκή και των υπολοίπων μελών της κουστωδίας που αποτελούνταν από προσωπικούς γιατρούς, υπασπιστές, γραμματείς, φωτογράφους, υπηρέτες και τακτικούς θαμώνες του Μπέργκχοφ, που αποτελούσαν τον κύκλο των έμπιστων και συνεργατών του ναζιστή ηγέτη ή γνώριζαν έστω τις πράξεις του. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το πώς ζούσαν τα μέλη της «παρέας του Μπέργκχοφ» μετά την κατάρρευση της ναζιστικής δικτατορίας. Πώς διαμορφώθηκε η ζωή τους στη Δυτική Γερμανία, στην Ανατολική Γερμανία ή στο εξωτερικό. Πώς συνταίριαξαν το παρελθόν με τη νέα εποχή. Τι σήμαινε για τους ανθρώπους αυτούς η τομή του 1945.
